,,The Case of The Government Inspector” – a dispute over the play staged by Józef Szajna

21 listopada 1963 roku w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie odbyła się premiera Rewizora Mikołaja Gogola w reżyserii i scenografii Józefa Szajny. To pierwsze, tak szeroko komentowane, całościowe dzieło tego artysty. Rewizor to również inauguracyjny spektakl nowego dyrektora, dotychczasowego scenografa i początkującego reżysera Teatru Ludowego. Wystawienie Rewizora przerodziło się w spór angażujący różnorodne grupy odbiorców. Spektakl będący zapowiedzią nowego sezonu wzbudził duże zainteresowanie wśród widzów, krytyki teatralnej i władzy. Rewizor zebrał wiele negatywnych recenzji. Pojawiły się również głosy szczegółowo objaśniające reżyserskie i scenograficzne pomysły Szajny. Odbiór spektaklu rozszerzył się w momencie wyemitowania go podczas I Telewizyjnego Festiwalu Teatralnego. Na podstawie recenzji oraz innych materiałów dotyczących Rewizora starałam się wykazać, iż większość krytycznych opinii dotyczących tego dzieła wynika z niechęci wobec estetyki przedstawień Szajny oraz nieakceptowania założeń jego teatru. Kolejnym z powodów jest zaniepokojenie, które wywołane zostało przejęciem dyrekcji Teatru Ludowego przez scenografa tamtejszej sceny. Rewizor jest spektaklem, od którego datuje się konflikt Józefa Szajny z recenzentami jego przedstawień.The premiere of The Government Inspector play, written by Nikolai Gogol and directed by Józef Szajna, took place on the 21st of November 1963 in the Ludowy Theatre in Nowa Huta. It was the first spectacle in which Szajna was responsible for the direction, apart from the stage design, and therefore it was very widely commented. It was both his debut as an aspiring stage director and as the new art director of the Ludowy Theatre. The premiere was a very important event also because of the fact that it was a presage of the new theatrical season. The play triggered the dispute between the members of the audience representing different standpoints. It aroused a great interest not only among the audience and theatrical critics, but also drew the attention of the authorities. The Government Inspector was widely criticized and got many negative reviews. However, the attempts to explain in detail Szajna's vision of direction and stage design appeared as well. The play gained wider reception since it was performed during the I Telewizyjny Festiwal Teatralny (1st Television Festival of Theatre). The main aim of this thesis is to use the gathered material, concerning the play itself and its reviews, in order to prove that the majority of critical opinions about the spectacle was a result of the aversion towards Szajna's main ideas about theatre and his aesthetical vision. What is more, another reason for such negative attitude towards the spectacle might be the fact, that the decision to choose Józef Szajna, who was previously a stage designer, to be the new artistic director of the Ludowy Theatre evoked the uneasiness in the theatrical circles. It is also very important to note that he spectacle The Government Inspector was the starting point of the conflict between Józef Szajna and the reviewers of his spectacles